About a Boy, een podcast-portret van Poetin

Ik kijk naar een documentaire over de opkomst van Poetin. De documentaire is gemaakt ruim vóór de inval in Oekraïne. Een jeugdfoto van Poetin wordt getoond. Ik zoek deze foto op en blijf er zeker een uur naar kijken. Vladimir als jongen van een jaar of 12. Hij heeft dezelfde stoïcijnse blik in zijn ogen die we kennen van hoe de tiran er nu uitziet.  Hij lijkt aldoor een beetje omlaag te kijken alsof hij in zijn eigen wereld wil blijven, de wereld die hij kent. Zijn haar is keurig gekamd, scheiding naar rechts. Hij is niet een opvallende jongen. Hij ziet er niet raar uit, niet anders dan zoals wij jongens van die leeftijd kennen.

 Ik kijk naar mijn zoon. Hij is 13. Ze lijken niet op elkaar en toch heeft elk jongetje van die leeftijd dezelfde trekken. Een wat grote neus, ogen die verraden dat de wereld nog niet helemaal helder is. Zoals ik naar mijn zoon kijk, moeten ook Vladimirs vader en moeder naar hem gekeken hebben. Hij had vast en zeker mooie dromen, net als mijn zoon. Mijn zoon turnt en haalt daar veel plezier en voldoening uit. Vladimir deed aan vechtsport en haalde daar vast ook veel plezier uit. Wat dacht Vladimir op 12 – jarige leeftijd? Dacht hij er al aan om een compleet volk van ruim 140 miljoen mensen te onderdrukken? Vond hij het leuk om te liegen en de waarheid te verdraaien? Volgens mij vindt geen enkele 12-jarige jongen dat leuk. Waar gaat het dan toch verkeerd? Welke krenking is zodanig dat het 50 jaar lang voorbereiding op massamoord en het vernietigen van de wereld rechtvaardigt?

 Er wordt veel over Poetin geschreven, gefilmd en verteld. Een van de pareltjes die ik tegenkwam is de podcast ‘about a boy’ van de Julia Posse. Julia heeft een Russische vader die in dezelfde soort omgeving is opgegroeid als Poetin, in de zogenaamde ‘dvor’. Dit is Russisch voor rechtbank (Courtyard) maar het betekent gewoon een keiharde straatomgeving waar het recht van de sterkste geldt en waar loyaliteit aan de sterkere een belangrijk overlevingsmechanisme is. Julia gaat in de podcast in op de psychologische achtergronden van het gedrag van Poetin en neemt in de slipstream de overlevingsinstincten van een heel volk mee. Ze spiegelt al haar inzichten en ideeën aan haar vader die ze van duiding voorziet vanuit het perspectief van het opgroeien in de ‘dvor’; van de diepe frustratie van het Russische volk over de armoede na de tweede wereldoorlog (terwijl het westen steeds rijker weg) tot aan de wijze waarop Poetin de strijd met het decadente westen eigenlijk nog steeds ziet als een straatgevecht waarbij de sterke jongen (Amerika) moet worden uitgedaagd om de macht op de courtyard. Een mens raakt zijn jeugd nooit kwijt, hoe oud hij ook wordt. De trauma’s en overlevingsmechanismen worden meegenomen in het volwassen leven en bepalen voor een groot deel wat iemand later gaat doen en hoe hij met zijn omgeving omgaat. Voor de meeste stervelingen die groot worden in een kleine en overzichtelijke omgeving, zoals veruit de meerderheid van de mensheid, is dit een persoonlijke worsteling die verder niemand echt kwaad doet. Het wordt echter heel erg gevaarlijk als een straatschoffie een van de machtigste mannen ter wereld wordt en deze wereld beschouwd als zijn persoonlijke courtyard.

Door de gesprekken met haar vader, ga je het gedrag van Poetin op een heel andere manier analyseren. Je wordt als het ware weggetrokken van de geopolitieke duiding. Gek genoeg wordt Poetin, hoe beestachtig hij ook te keer gaat, een mens door deze podcast. Een klein jongetje eigenlijk dat vecht voor zijn status op het plein. Dat één klein jongetje door zijn jeugdtrauma’s een heel volk en misschien wel de hele wereld meesleurt in diepe ellende, is een afschuwelijke en cynische conclusie over de staat van de mensheid.

Ik kijk weer naar mijn zoon. Hij ‘zit’ op zijn telefoon zoals dat tegenwoordig heet. Hij kijkt filmpjes van een spel. Een schietspel. Ik hoop met heel mijn hart dat het goed komt voor zijn generatie.

De podcast ‘about a boy’ is een ronduit briljant staaltje journalistiek en een ‘must-listen’ voor de Poetin-watcher (en voor elke ontwikkelingspsycholoog).

10.